Tot het uiterste gaan Tot het uiterste gaan
Tot het uiterste gaan
Soms gaan we tot ons uiterste. Bijvoorbeeld om een sportieve prestatie neer te zetten, in de zorg om ons kind, onze partner of onze ouder, om ons geduld te bewaren, onze financiële mogelijkheden te benutten en onze tijd goed te besteden.
Soms gaan we over ons uiterste heen met ingrijpende gevolgen, die voorkomen in alle leeftijdsgroepen: overspannenheid, burn-out en depressiviteit.
Ook voor de hedendaagse stressfactoren geeft de Bijbel levensregels, zoals in het vierde van de tien geboden: ‘Houd de sabbat in ere. De zevende dag is een rustdag, die gewijd is aan de Heer, uw God; dan mag u niet werken. Dat geldt ook voor uw zonen en dochters, voor uw slaven en slavinnen, voor uw vee en ook voor de vreemdelingen, die bij u in de stad wonen’. (Exodus H20: 8-11 Nieuwe Bijbelvertaling). In Deuteronomium H5 vinden we ook de brede, inclusieve, groep (inclusief dieren) waarvoor de wekelijkse rustdag geldt.
Naast de wekelijkse rustdag op sabbat, kent de Wet van Mozes elk zevende jaar een sabbatsjaar, een rustjaar voor de akkers en wijngaarden en een economisch rustjaar voor wie schulden had. Eens in de vijftig jaar is er een heilig jubeljaar om al het land aan de rechtmatige eigenaar terug te geven.

In hoofdstuk 18 van Genesis lezen we hoe Abraham tot het uiterste gaat bij God.
God neemt Abraham in vertrouwen over zijn plan om Sodom, waar zijn neef Lot woont met zijn vrouw en beide dochters, vernietigd zal worden, als de stad zo slecht blijkt te zijn als God gehoord heeft. Abraham laat zien dat hij leider kan zijn van het volk, dat God hem beloofd heeft, want Abraham durft te spreken en hij vraagt God niet om zijn familie te sparen, maar heel de stad Sodom te sparen, als er een minimum aantal onschuldigen in die stad zijn.
God reageert direct en positief op de woorden van Abraham: ‘Als er 50 onschuldigen zijn, zal Ik alle inwoners van de stad sparen.’
Abraham had kunnen denken: als God ‘50’ zegt, is het ‘50’. Maar Abraham gaat met beleefde woorden en steeds andere formuleringen verder van 50 naar 45, 40, 30 en 20.
Bij zijn vraag of tien rechtvaardigen genoeg zijn om Sodom van vernietiging te redden, zegt Abraham dat dit zijn laatste vraag is. Abraham weet te stoppen. God antwoordt dat tien genoeg is. Met minder dan tien kan een synagoge niet bestaan. Tien zijn nodig voor een levensvatbare gemeenschap. Met tien onschuldige inwoners van Sodom gaat Abraham tot het uiterste om de schuldigen in Sodom te sparen.
Dat is een Oude Testamentische variant op: ‘Heb uw vijanden lief’.

Wanneer ga ik tot het uiterste? Wanneer durf ik te vragen en door te vragen bij mensen en bij God? Vragen en doorvragen kan de relatie verdiepen, maar ook onder druk zetten.
Dit Abraham verhaal roept ons op om tot het uiterste te gaan voor mensen, die fouten hebben gemaakt, andere overtuigingen hebben of vreemdeling zijn. Niet tevreden zijn met 50, maar verder gaan tot tien, maar niet minder dan tien.
Om tot het uiterste te kunnen gaan, moeten we zowel het lef (Hebreeuws voor ‘hart’) hebben om ons volledig in te zetten voor vriend en vijand, als de grens kennen tot waar dat zinvol is en bovendien de grens kennen van onze eigen mogelijkheden en draagkracht.
Jezus’ gebod om je naaste lief te hebben als jezelf, betekent zowel tot het uiterste gaan (de zeven daden van barmhartigheid), als goed zorgen voor jezelf en op tijd rust nemen.

Ds. Marjan Zebregs

 
terug