Dwanggedachten
Als je ouder wordt verandert je uiterlijk. Je krijgt grijze haren. Maar je gaat ook anders denken. Je gaat meer nádenken, en dan kan je in problemen komen. Gedachten over het leven blijven boeiend. Ze zijn soms hoopvol, soms teleurstellend of deprimerend. Je gaat je afvragen wat je eigenlijk bezielt. Wat ontroert en beroert je? Wat eerst belangrijk leek, blijkt onbelangrijk, en onbelangrijke dingen worden ineens belangrijk. Mijn gedachten zijn beperkt, en ik moet me beperken.
Hoop
De ellende in de wereld kan je moedeloos maken. In het ‘Onze Vader’ bidden we: Laat uw koninkrijk komen. We weten dat het koninkrijk van God in principe reeds begonnen is. Denk maar aan al die positieve uitingen van goedheid en liefde: vrijwilligerswerk, een troostend woord, diaconaal werk (onder anderen door de diakenen), een hand op je schouder, een kus als uiting van gehechtheid. Vorig jaar mochten we in onze kerk een preek van de leek horen (van huisarts Huug van Duijn). Zijn trefwoorden waren verlangen en hoop. Als je geen verlangens meer koestert kun je je hopeloos voelen. Het leven is een gave, maar ook een opgave om het goede te doen. Hoop is ook een kernwoord voor de Franse dichter Charles Péguy. In een gedicht noemt hij de hoop als de basis van zowel het geloof als de liefde: “Wat me verwondert is de hoop dat morgen alles beter zal gaan. Het geloof waar ik het meest van houd, zegt God, de liefde waar ik het meest van houd is de hoop.”
Bijbel
Velen hebben de neiging om de Bijbel letterlijk te nemen. Soms leidt dat tot verwarring. Adam en Eva waren de eerste mensen. Hun zoon Kain slaat zijn broer Abel dood. Dan lezen we in Genesis 4 opeens dat Kaïn gemeenschap had met zijn vrouw. Waar komt die vrouw vandaan? Is zij ook een kind van Adam en Eva? Dat zou incest zijn. Dat wordt in de Bijbel afgekeurd. Zo roept een al te letterlijke opvatting van de Bijbel verwarring op.
De Bijbel zoals wij die kennen ontstond door een beoordeling van beschikbare teksten. Dat gebeurde onder meer op het concilie van Nicea, in de vierde eeuw. De verhalen die passend werden gevonden vormden onze 66 canonieke boeken. Andere werden tot apocriefe boeken verklaard. Daaronder waren het evangelie van Thomas en het evangelie van Maria Magdalena, dat in 1896 is teruggevonden. Niet alle boeken in de Bijbel worden door iedereen als even gezaghebbend beschouwd. Van Luther is bekend dat hij niet positief stond tegenover Prediker, de brief van Jacobus en Openbaringen.
Op het leerhuis in onze kerk hoorden we dat de Bijbel een geïnspireerd boek is, maar ook een boek voor en door mensen. Het beeld van de aarde in de Bijbel is dat van een stilstaand plat vlak. Dat is niet ons beeld. Wel weten we uit de Bijbel hoe Jezus dacht en waartoe hij ons opriep. Toch lees ik, met teleurstelling, in Matteüs 10:34: “Denk niet dat ik gekomen ben om op aarde vrede te brengen. Ik ben niet gekomen om vrede te brengen, maar het zwaard.” Ik heb altijd de indruk gehad dat we het zwaard niet mogen opnemen.
Vergeving
In de Matthäus Passion horen we dat Judas Jezus overleverde aan de hogepriester. Judas zei later: “Ik heb kwaad gedaan, dat ik onschuldig bloed verraden heb.” Hij kreeg geen vergiffenis, terwijl hij slechts een rol speelde in het voorspelde lijdensverhaal.
Koning David kreeg wel vergiffenis, nadat hij de man van Batseba de dood in stuurde. Ook voerde hij vele oorlogen. Zelfs werd hij een man naar Gods hart genoemd. We kennen vele psalmen van David. Jezus kwam voort uit het geslacht van David. Ook de misdadiger aan het kruis kreeg vergeving, en mocht het paradijs beërven.
Tenslotte
We mogen geloven met hart en ziel, maar ook met ons volle verstand. Daarbij mogen we bedenken: het geloof gaat alle verstand te boven.
Vol vertrouwen vertrouw ik u weer toe aan uw eigen gedachten.
Gerrit van Delft